Χόνδρινη βλάβη

Η χόνδρινη βλάβη του γόνατος αποτελεί ένα σοβαρό τραυματισμό, ιδίως σε νέους ασθενείς (<50 ετών). Κάθε χόνδρινη βλάβηπρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα, έτσι ώστε να αποκαθίσταται ο κατεστραμμένος αρθρικός χόνδρος και να αποφεύγεται η εγκατάσταση αρθρίτιδας.

Ο αρθρικός χόνδρος είναι ένα πολύ εξειδικευμένο είδος συνδετικού ιστού. Αποτελεί ένα λεπτό, λείο, μαλακό και ελαστικό υμένα, ο οποίος καλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες των οστών (τμήμα των οστών που συμμετέχουν στο σχηματισμό μιας άρθρωσης). Ο αρθρικός χόνδρος αποτελείται από νερό, κολλαγόνο, πρωτεογλυκάνες, πρωτεϊνες και χονδροκύτταρα. Η μοναδική του σύσταση, του εξασφαλίζει ιδιαίτερες μηχανικές ιδιότητες: μπορεί να συμπιέζεται, απορροφώντας μεγάλα φορτιά και έντονους κραδασμούς κατά τις κινήσεις της άρθρωσης, και στη συνέχεια να επιστρέφει στο αρχικό του πάχος. Με τον τρόπο αυτό, οι κινήσεις της άρθρωσης γίνανται ομαλά, εύκολα και ανώδυνα.

Ένα ακόμα ιδιαίτερο χαρακτηριστιικό του αρθρικού χόνδρου είναι η πτωχή του αιμάτωση. Ο αρθρικός χόνδρος είναι ανάγγειος – δεν φέρει καθόλου αγγεία (αρτηρίες, φλέβες). Τρέφεται από:

• το αρθρικό υγρό (υγρό που κυκλοφορεί εντός της άρθωσης και ελαττώνει τις τριβές μεταξύ των αρθρικών επιφανειών).

• το υποχόνδριο οστούν (τμήμα οστού που καλύπτεται από αρθρικό χόνδρο).

Εξαιτίας της ανάγγειας κατασκευής του, ο αρθρικός χόνδρος έχει ελάχιστη έως μηδαμινή αναγεννητική ικανότητα. Αυτό σημαίνει, ότι μια χόνδρινη βλάβη δύσκολα αυτοϊάται. Ο οργανισμός μας έχει εξαιρετικά περιορισμένη δυνατότητα ανακατασκευής του αρθρικού χόνδου. Σε αντίθεση δηλαδή με άλλες παθήσεις (πχ κάταγμα, διάστρεμμα, θλάση), η χόνδρινη βλάβη δεν αποκαθίσταται με την πάροδο του χρόνου. Αντίθετα, αν δεν υπάρξει έγκυρη και σωστή ιατρική παρέμβαση, η βλάβη συνεχώς επιδεινώνεται.

Επομένως, κάθε χόνδρινη βλάβη του γόνατος αποτελεί μια ιδιαίτερα σοβαρή πάθηση, η οποία πρέπει να αντιμετωπίζεται έγκαιρα, προτού αρχίσει να επιδεινώνεται και εξελιχθεί σε γενικευμένη αρθρίτιδα.

Συχνές θέσεις και μορφές χόνδρινων βλαβών του γόνατος.

Μια χόνδρινη βλάβη του γόνατος μπορεί να εκδηλωθεί με τις εξής μορφές:

• Οστεοχονδρίτιδα (σε παιδιά)

• Μεμονωμένη χόνδρινη βλάβη

• Χονδροπάθεια επιγονατίδας

• Οστεονέκρωση

• Πολλαπλές χόνδρινες βλάβες

• Αρθρίτιδα

Τα κυριότερα συμπτώματα που συνοδεύουν μια χόνδρινη βλάβη είναι:

• πόνος

• οίδημα (πρήξιμο) της άρθρωσης

• αίσθημα τριβής κατά τις κινήσεις του γόνατος.

Ακτινολογικά, μια χόνδρινη βλάβη δεν είναι συνήθως εμφανής. Καλύτερη εξέταση για την αναγνώριση και τον υπολογισμό της βαρύτητας του προβλήματος είναι η μαγνητική τομογραφία. Η εξέταση εκλογής κατά την οποία διαπιστώνουμε την εστία της βλάβης και τα ακριβή χαρακτηριστικά της (βάθος, επιφάνεια) είναι η αρθροσκόπηση του γόνατος. Ωστόσο, η αρθροσκόπηση είναι μια επεμβατική μέθοδος και σπάνια χρησιμοποιείται ως απλό διαγνωστικό εργαλείο. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η αρθροσκόπηση λειτουργεί διαγνωστικά, όταν ο ασθενής υποβάλλεται ήδη σε χειρουργική αντιμετώπιση της χόνδρινης βλάβης (οπότε γίνεται ταυτόχρονη επιβεβαίωση των ευρημάτων της μαγνητικής τομογραφίας και θεραπεία της αντίστοιχης χόνδρινης βλάβης).

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση μιας χόνδρινης βλάβης είναι εντελώς εξατομικευμένη για κάθε ασθενή και απαιτεί ενδελεχή κλινικό και απεικονιστικό έλεγχο. Με βάση τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης (ιστορικό, ηλικία και λειτουργικές απαιτήσεις ασθενούς, εντοπισμός βλάβης, ένταση συμπτωμάτων) και της μαγνητικής τομογραφίας (περιοχή, βάθος, έκταση βλάβης, συμμετοχή υποχόνδριου οστού, συνοδές κακώσεις), καθορίζεται η βαρύτητα της βλάβης.

Η ταξινόμηση της βλάβης υποδεικνύει και τη θεραπεία της. Βλάβες 1ου και 2ου βαθμού αντιμετωπίζονται συνήθως συντηρητικά, ενώ βλάβες 3ου και 4ου βαθμού αντιμετωπίζονται χειρουργικά.

Η συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνει:

• ανάπαυση

• αποχή από αθλητικές δραστηριότητες

• παγοθεραπεία

• εγχύσεις (ενέσεις) υαλουρονικού οξέος

• θεραπεία με βιολογικούς παράγοντες

• θεραπεία με αρχέγονα αιμοποιητικά κύτταρα (“βλαστοκύτταρα”)

• φυσικοθεραπεία.

Σε περιπτώσεις αποτυχίας των παραπάνω μέτρων, ή σε σοβαρότερες βλάβες, η θεραπεία είναι χειρουργική (αρθροσκοπική ή ανοικτή, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά κάθε βλάβης). Οι χειρουργικές θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:

• τρυπανισμούς

• μικροκατάγματα

• χρήση βιολογικής μεμβράνης

• χρήση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων (“βλαστοκύτταρα”)

• χρήση αυτομοσχεύματος

• χρήση αλλομοσχεύματος

• καλλιέργεια χονδροκυττάρων

• οστεοτομίες

• ολική αρθροπλαστική γόνατος (σε εκτεταμένες βλάβες με εγκατεστημένη αρθρίτιδα).

Ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε βλάβης, μπορεί να εφαρμοσθεί μία συγκεκριμένη ή συνδυασμός των παραπάνω μεθόδων. Μετεγχειρητικά, ο ασθενής εντάσσεται σε αυστηρό και εντελώς εξατομικευμένο πρόγραμμα φυσικοθερπείας, ανάλογα με τη θεραπευτική μέθοδο που εφαρμόσθηκε.

Στα παρακάτω βίντεο, μπορείτε να παρακολουθήσετε μία περίπτωση ασθενούς με χόνδρινη βλάβη γόνατος που αντιμετωπίσθηκε αρθροσκοπικά με μικροκατάγματα και μία ενημερωτική συνέντευξη για τα προβλήματα που σχετίζονται με τον αρθρικό χόνδρο.