Ρήξη πρόσθιου χιαστού

Τι είναι ο πρόσθιος χιαστός;

Ο πρόσθιος χιαστός είναι ένας ισχυρός σύνδεσμος, υπεύθυνος για τη σταθερότητα του γόνατος. Απορροφά τους κραδασμούς και τα φορτία που παράγονται κατά τις στροφικές κινήσεις της άρθρωσης και περιορίζει την προσθιοπίθια και τη στροφική μετακίνηση της κνήμης ως προς το μηρό.

Τι είναι η ρήξη πρόσθιου χιαστού;

Είναι ένας σοβαρός τραυματισμός του συνδέσμου που συνεπάγεται τη διακοπή της συνέχειας των ινών του (κόβεται ο σύνδεσμος ουσιαστικά). Η ρήξη μπορεί να εντοπίζεται, είτε στη μεσότητα του συνδέσμου, είτε να αφορά στην απόσπασή του από το μηρό ή την κνήμη.

Πότε συμβαίνει η ρήξη πρόσθιου χιαστού;

Συνήθως, σε περιπτώσεις στροφικής κάκωσης του γόνατος (κινήσεις pivot στον αθλητισμό, τροχαία ατυχήματα). Εάν οι δυνάμεις παραμόρφωσης του γόνατος, που παράγονται τη στιγμή της κάκωσης, είναι μεγαλύτερες από την αντοχή του πρόσθιου χιαστού, ο σύνδεσμος ρήγνυται (σπάει) και το γόνατο καθίσταται πλέον ασταθές. Σε ακόμη μεγαλύτερα φορτία, πέραν της ρήξης πρόσθιου χιαστού, μπορεί να συμβεί ρήξη μηνίσκου (συχνότερα έξω), ρήξη έσω πλαγίου συνδέσμου και οστικό οίδημα στο μηρό και την κνήμη. Σε ακόμα ισχυρότερες κακώσεις, οι βλάβες μπορεί να είναι πολυσυνδεσμικές (ρήξη πρόσθιου, οπίσθιου χιαστού, οπίσθιας έξω γωνίας γόνατος).

Υπάρχει μερική και ολική ρήξη;

Ο χαρακτηρισμός της ρήξης αφορά στο ποσοστό των κατεστραμένων (σπασμένων) ινών του συνδέσμου. Σε μερική ρήξη πρόσθιου χιαστού, παρατηρείται διακοπή της συνέχειας μέρους των συνδεσμικών ινών, ενώ, σε πλήρη ρήξη, όλες οι ίνες είναι κατεστραμένες (κομμένες). Ο διαχωρισμός αυτός είναι απεικονιστικός (μπορεί να φαίνεται στη μαγνητική τομογραφία) ή αρθροσκοπικός (φαίνεται κατά την αρθροσκόπηση του γόνατος). Κλινικά, αυτό που έχει μεγάλη σημασία είναι η σταθερότητα του γόνατος και όχι το ποσοστό των ινών του χιαστού που έχουν υποστεί ρήξη. Μας ενδιαφέρει δηλαδή, κατά πόσο ο τραυματισμένος χιαστός παραμένει λειτουργικός και συνεχίζει να προσφέρει στο πάσχον γόνατο σταθερότητα ίδια, με αυτή που πρόσφερε πριν τον τραυματισμό.

Τι συμπτώματα έχει ένας ασθενής με ρήξη πρόσθιου χιαστού;

Στην οξεία φάση κυριαρχούν ο πόνος και το οίδημα (πρήξιμο) στο πάσχον γόνατο. Σε χρόνια φάση, εφόσον το γόνατο ηρεμήσει (ξεπρηστεί), παρατηρείται αστάθεια κατά τις στροφικές κινήσεις του γόνατος και τις απότομες αλλαγές κατεύθυνσης (ο ασθενής αναφέρει ότι το γόνατο ¨φεύγει” κατά την άνοδο ή καθοδο σκάλας, στο γρήγορο βάδισμα ή στο τρέξιμο).

Πώς γίνεται η διάγνωση της πάθησης;

Το ιστορικό και η κλινική εικόνα του ασθενούς μας δίνουν μια ισχυρή υποψία για τη φύση του τραυματισμού. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται κλινικά, λίγες ημέρες μετά τον τραυματισμό, εφόσον το γόνατο έχει επανέλθει σε μια ήρεμη κατάσταση και απεικονιστικά, με απλές ακτινογραφίες και μαγνητική τομογραφία. Τα κλινικά ευρήματα, δηλαδή η εξέταση του γόνατος από τον ορθοπαιδικό χειρουργό, αποτελούν το βασικό κριτήριο για την τελική διάγνωση και το σχεδιασμό της περαιτέρω θεραπευτικής προσέγγισης του ασθενούς (θεραπεύουμε τους ασθενείς και όχι τις μαγνητικές!).

Ποιά είναι η θεραπεία σε περίπτωση ρήξης πρόσθιου χιαστού;

Η θεραπεία είναι κατά βάση χειρουργική. Ο πρόσθιος χιαστός αποτελεί ένα βασικό σταθεροποιητικό μηχανισμό του γόνατος και σε περίπτωση ανεπαρκούς λειτουργίας του, οι κραδασμοί και τα φορτία που παράγονται κατά τις κινήσεις της άρθρωσης θα επιβαρύνουν και θα καταστρέψουν και άλλες, λιγότερο ανθεκτικές, σταθεροποιητικές δομές, όπως είναι οι μηνίσκοι και ο αρθρικός χόνδρος. Η απόφαση για χειρουργική αποκατάσταση της ρήξης εξαρτάται από το βαθμό της αστάθειας του γόνατος, την ηλικία του ασθενούς και τις λειτουργικές του απαιτήσεις. Σε νέους και λειτουργικά δραστήριους ασθενείς προτείνεται η χειρουργική αποκατάσταση της βλάβης. Σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας (ενδεικτικά, άνω των 50 ετών) και με μικρές λειτουργικές απαιτήσεις, η θεραπεία μπορεί να είναι συντηρητική (μη χειρουργική). Στην περίπτωση αυτή, ο ασθενής εντάσσεται σε εντατικό πρόγραμμα αποκατάστασης (φυσικοθεραπεία).

Η τοποθέτηση του μοσχεύματος γίνεται στην ανατομική θέση του πρόσθιου χιαστού και η συγκράτησή του επιτυγχάνεται με ειδικές συσκευές (κομπί, βίδα, αγκράφα).

Πώς γίνεται η χειρουργική αποκατάσταση της ρήξης;

Η επέμβαση ονομάζεται συνδεσμοπλαστική. Επειδή ο χιαστός δεν έχει επουλωτικές ιδιότητες, γίνεται αντικατάστασή του με ένα τενόντιο μόσχευμα.

Οι επιλογές του μοσχεύματος είναι τρεις:

αυτομόσχευμα (τένοντες από τον ίδιο τον ασθενή- οπίσθιοι μηριαίοι, επιγονατιδικός),
αλλομόσχευμα (το προμηθευόμαστε από τράπεζα μοσχευμάτων) και
συνθετικό.

Η επιλογή του μοσχεύματος γίνεται με βάση τη βαρύτητα του τραυματισμού (μονοσυνδεσμική ή πολυσνδεσμική βλάβη, συνοδές κακώσεις), την ηλικία του ασθενούς και τις λειτουργικές απαιτήσεις του πάσχοντος γόνατος. Η επέμβαση γίνεται αρθροσκοπικά (αρθροσκόπηση γόνατος).

Αυτομόσχευμα επιγονατιδικού τένοντα

Αυτομόσχευμα οπίσθιων μηριαίων

Πόσο διαρκεί η αποθεραπεία μετεγχειρητικά;

Η αποκατάσταση εξαρτάται από τη χειρουργική τεχνική και τις λειτουργικές απαιτήσεις του ασθενούς (εργασία, ερασιτεχνικός ή επαγγελματικός αθλητισμός). Το πρόγραμμα αποθεραπείας είναι εντελώς εξατομικευμένο για κάθε ασθενή. Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να αναφέρουμε:

άμεσα μετεγχειρητικά, κινητοποίηση ασθενούς (κινησιοθεραπεία, βάδιση με μερική φόρτιση με βακτηρίες)
4 εβδομάδες, ελεύθερη βάδιση χωρίς βακτηρίες
3-6 μήνες, επιστροφή στις συνήθεις δραστηριότητες (εργασία, αθλητισμός).

Παρακάτω, μπορείτε να παρακολουθήσετε βίντεο σχετικά με ρήξη πρόσθιου χιαστού :

Συνδεσμοπλαστική πρόσθιου χιαστού με αλλομόσχευμα